“Negen maanden op, negen maanden af!” is een uitspraak die ik tijdens mijn zwangerschap maar wat vaak heb gehoord. Het waren vaak de ervaren moeders die mij wilden waarschuwen voor het traject dat ‘ontzwangeren’ heet. Een lichaam verandert gedurende de negen maanden van de zwangerschap namelijk nogal. Na de bevalling heeft het lichaam dan ook gemiddeld negen maanden nodig om weer de oude te worden, voor zover dat überhaupt kan. Maar wat kan je als net-niet-meer-zwangere precies verwachten? Hoe zit dat, met die hormonen? En hoe loods je jezelf door deze periode heen?

Baarmoeder en cyclus

In hoogzwangere toestand is je baarmoeder een plekje voor je volgroeide baby, de placenta én een hele sloot vruchtwater. Je kunt je dus voorstellen hóe ontzettend groot die is. Ongeveer zes weken na de bevalling is je baarmoeder weer even groot als die was voor de zwangerschap. Ook de wond van de placenta is tegen die tijd meestal wel genezen. Als je flesvoeding geeft, kan je rond deze periode je eerste menstruatie verwachten. Als je borstvoeding geeft, zal je hier nog een tijdje op moeten wachten (maar dat vind je vast niet erg!). Het hormoon prolactine zorgt er namelijk voor dat er geen eitjes rijpen en je dus ook niet ongesteld wordt.

Hormonen

Even een spoedcursusje hormonen tijdens en na de zwangerschap, want er valt zoveel over te vertellen. Laat ik trouwens beginnen met het feit dat iedereen anders reageert op bepaalde hormonen. Waar de ene vrouw heel emotioneel wordt tijdens de zwangerschap, merkt de ander geen verschil. De uitwerking van hormonen verschilt niet alleen per vrouw, maar kan ook per zwangerschap verschillen.

In het begin van de zwangerschap maakt je lichaam het hormoon hCG. Dat hormoon beschermt je zwangerschap en zorgt ervoor dat de embryo zich goed kan ontwikkelen. Je kan door hCG ook misselijk worden en je lamlendig gaan voelen.

Vanaf ongeveer week 16, krijgt het hormoon progesteron de overhand. Dit hormoon beschermt de zwangerschap vanaf nu. Helaas kent progesteron ook weer bijwerkingen: door veel progesteron in je lichaam kun je last krijgen van vocht vasthouden, aambeien, bloedend tandvlees en een moeilijke stoelgang.

Aan het eind van de zwangerschap neemt het hormoon oestrogeen de leidende rol over. Oestrogeen is altijd wel in het lichaam aanwezig, maar tegen het eind van de zwangerschap in grotere mate (soms wel honderd keer zoveel als in niet-zwangere toestand). Het zorgt er onder andere voor dat de melkklieren zich gaan ontwikkelen. Oestrogeen en progesteron hebben een antidepressief effect. Tot slot zorgt oestrogeen dat de baarmoeder prikkels krijgt en uiteindelijk gaat samentrekken met de bevalling als gevolg.

Tot zo ver de zwangerschap, want zodra de placenta loslaat dalen de hormonen snel. Die snelle daling van je hormonen kan een neerslachtig (soms zelfs depressief) gevoel tot gevolg hebben.

Vermoeidheid

Na je bevalling moet je lichaam herstellen en dat duurde bij mij in ieder geval langer dan ik had verwacht. Onderschat het effect van de bevalling op je lichaam dus niet. Bovendien krijg je, zodra je kleintje is geboren, te maken met de bekende en beruchte gebroken nachten. Die dragen helaas ook niet bepaald bij aan een uitgerust gevoel. Probeer de eerste periode zoveel mogelijk rust te nemen. Kruip ’s middags lekker in bed als de baby ook slaapt. Lukt het je niet om te slapen, dan rust je lichaam in ieder geval uit. En wees niet te stoer om hulp te accepteren. De eerste periode stond iedereen voor mij klaar, maar daar voelde ik me een beetje door bezwaard. ‘Kom op jongens, ik ben toch niet gehandicapt!’ zei ik moedig. Maar achteraf gezien had ik beter die hulp kunnen aangrijpen om zelf sneller te herstellen.

Andere kwaaltjes

Vanwege de veranderende hormonen (en de vermoeidheid), kun je na de bevalling last krijgen van hoofdpijn. Ook kan je buikpijn ervaren door de organen die langzaam terug naar hun oorspronkelijke plek kruipen. Ik heb bovendien nog relatief lang last gehad van mijn hechtingen. Af en toe had ik last van een snijdend gevoel en zo’n vijf weken na de bevalling, had ik nog steeds last van spierpijn down under.
Een ander bekend kwaaltje is de haaruitval. Tijdens je zwangerschap houd je haren, die je in niet-zwangere toestand dagelijks zou verliezen, vast. Hierdoor krijg je een prachtige, dikke haardos. Het probleem is alleen dat je al die haren na de zwangerschap wel weer verliest. Hele plukken heb ik eruit getrokken, zo’n vier maanden na mijn bevalling. Ik was bang dat het nooit meer goed zou komen, maar dat kwam het wel.
Na de bevalling kun je bovendien last krijgen van opvliegers. Je lichaamstemperatuur kan, door het dalen van hormonen, plotseling stijgen, waardoor je flink gaat zweten. Ook kun je daardoor duizelig worden. Klinkt allemaal eng, maar het hoort erbij.

Emoties

De eerste periode na de bevalling werd er bij mij een bak emoties open getrokken, waarvan ik niet wist dat ik die had. Ik heb regelmatig snikkend bij de box – waarin mijn prachtige zoon lag – gestaan, omdat ik zo overweldigd was door de liefde voor hem en bang was dat alles ooit zou gaan veranderen. Achteraf ben ik wel blij dat het allemaal wat is veranderd sindsdien. Mijn kleine uk is nu een iets grotere uk, en dat is stiekem toch ook wel heel erg leuk. Overigens zijn deze emoties bekend als ‘kraamtranen’ en is het heel normaal om dit te ervaren na de bevalling.

Lang niet iedereen ervaart de bekende Roze Wolk na de bevalling. Veel vrouwen voelen zich de eerste periode met een nieuwbakken baby alles behalve extreem gelukkig. Het is natuurlijk enorm wennen om opeens de zorg voor zo’n uk te hebben. Daarnaast voel je je lichamelijk nog niet in orde, waardoor alles al snel teveel wordt. Je af en toe wanhopig afvragen waarom je ook alweer zo graag moeder wilde worden, kan er zeker bij horen. Praat daarover met je omgeving. Het is heel normaal en daar hoef je je niet voor te schamen. Mocht je last hebben van een langere periode waarin je je erg ongelukkig, angstig en/of vermoeid voelt, dan kan dit wijzen op een Post Partum Depressie. Als je hierover twijfelt, neem dan in alle gevallen contact op met je huisarts. Ook dit komt, helaas, voor bij veel vrouwen (iets meer dan één op de tien) en hoe sneller je het serieus neemt, hoe eerder je geholpen kunt worden.

Concentratie

Na de bevalling hebben veel vrouwen last van concentratieproblemen en vergeetachtigheid. Ik vond dit zelf één van de meest vervelende kwaaltjes, omdat ik me er erg beperkt door voelde. Zelfs een artikel in een tijdschrift lezen, lukte me niet. Na drie zinnen, haakte ik tot mijn eigen frustratie af. Gelukkig merkte ik dat het na een aantal maanden beter ging. Ik kon weer films kijken, zonder me halverwege af te vragen waar het precies over ging. Bovendien las ik na ongeveer een half jaar (pas) weer gewoon boeken.
Ook hebben veel vrouwen last van vergeetachtigheid na de bevalling. Kan ook erg vervelend zijn, maar het hoort er dus bij. Leg je erbij neer, druk je partner op het hart om je te helpen herinneren aan bepaalde zaken of zet je agenda vol met reminders. Het komt goed!

Hou vol!

Inmiddels is mijn zoon ruim tien maanden oud en ben ik dus, volgens de bekende uitspraak, ontzwangerd. De eerste periode met baby kan overweldigend zijn. Je moet wennen aan je nieuwe leven als moeder, hebt vaak nog last van je lichaam en voelt je onder invloed van je veranderende hormonen niet meteen weer de oude. Ik heb gelezen en gehoord dat veel vrouwen zich af kunnen vragen of het ooit nog beter gaat worden. Voor die moeders heb ik een geruststelling: ja, het wordt echt beter. Na negen maanden voelen de meeste vrouwen zich wel weer als voorheen, al kan het ook best wat langer (of korter) duren. Zodra je baby wat beter gaat slapen, je bent gewend aan je nieuwe leven met baby en je hormonen weer tot rust gekomen zijn zal je merken dat het steeds beter gaat. Succes, houd vol en het komt goed!

Hoe heb jij het ontzwangeren ervaren?